Kontrastowo zestawione programy koncertów mają większą siłę w zakresie stymulacji emocjonalnej słuchaczy. Badaniem ich reakcji emocjonalnych zajmują się naukowcy z Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach. Tydzień Kontrastu jest dwudziestym siódmym spośród 50 Tygodni w Mieście Nauki.

– Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego PWN kontrast to z jednej strony „ostra sprzeczność między zestawionymi przedmiotami, zjawiskami itp.” oraz „różnica jasności między jasnymi i ciemnymi częściami obrazu” z drugiej zaś – środek cieniujący, umożliwiający uwidocznienie obiektów w obrazie rentgenowskim. Zjawisko to, rozumiane zarówno na zasadzie ostrej sprzeczności jak i subtelnych różnic odcieni, obserwować możemy w sztuce i nauce na wielu poziomach – podkreśla dr hab. Ludwika Konieczna-Nowak, prof. AM, kuratorka Tygodnia Kontrastu.

Muzyka i kontrast

Związki muzyki z emocjami, które są albo odbierane albo wręcz odczuwane przez słuchaczy, są przedmiotem wielu badań z zakresu psychologii muzyki. – Okazuje się, że wpływ na to, jak w danym momencie odczuwać będziemy dany utwór zależy od mnóstwa czynników, zarówno tych tkwiących w samej tkance muzycznej, jak i – w ogromnej mierze – naszych osobistych doświadczeń i bieżącej sytuacji – opowiada prof. Ludwika Konieczna-Nowak, która kieruje Katedrą Muzykoterapii na Wydziale Kompozycji, Dyrygentury, Teorii i Edukacji Muzycznej katowickiej Akademii Muzycznej.

Dodaje, że teorie dotyczące muzycznych preferencji i tego, jak oceniamy słuchaną muzykę, nie dają jednoznacznych rozwiązań. – Niektóre z nich sugerują, że lubimy te piosenki, które znamy, a zatem dobrze oswojone bodźce dźwiękowe wywołują przyjemne odczucia. Jednocześnie, w odniesieniu do reakcji emocjonalnych i uznania, sprawa wygląda inaczej: większe uznanie i zaangażowanie emocjonalne powodują utwory jakoś inne od pozostałych, zestawione w sposób kontrastowy (Schellenberg i in., 2012). Dlatego też kontrast stał się punktem wyjścia dla propozycji muzycznych, jakie pojawią się w naszym tygodniu. Dzięki badaniom wiemy, że kontrastowo zestawione programy koncertów mają większą siłę w zakresie stymulacji emocjonalnej słuchaczy – wskazuje.

Jednocześnie pole badań w tym obszarze wciąż pozostaje szerokie. Ludwika Konieczna-Nowak w swoich badaniach (2015) sprawdziła reakcje psychofizjologicznej na tekst, tekst z muzyką oraz samą muzykę. – Okazuje się, że we wszystkich przypadkach odnotowano obniżenie napięcia u osób badanych. Kolejne projekty badawcze przewidują zastosowanie fragmentów zestawionych kontrastowo – zobaczymy, jakie reakcje emocjonalne pojawią się w wyniku takiego układu – podsumowuje naukowczyni.

Autorka: Agnieszka Kliks-Pudlik

Program Tygodnia Kontrastu dostępny na stronie wydarzenia.