Zmiany klimatyczne oraz zjawiska takie jak overtourism czy instagramizacja kultury to przykłady wyzwań, z którymi mierzy się branża turystyczna. W badawcze trendy na rzecz turystyki odpowiedzialnej i zrównoważonej wpisują się naukowcy z Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach. Tydzień Turystyki jest 38. spośród 50 Tygodni w Mieście Nauki.

- Współczesna turystyka to zjawisko niezwykle ważne dla światowej gospodarki. Zapewnia ok. 10% światowego PKB, a 1 na 10 miejsc pracy na świecie związanych jest z tym sektorem. Jest to również zjawisko niezwykle dynamiczne, które istotnie wpływa na środowisko naturalne czy społeczne, w którym bardzo duże znaczenie mają tworzone relacje. Choć kojarzy się nam często z wypoczynkiem i poznawaniem świata, turystyka to również turystyka biznesowa, szczególnie istotna dla centralnej części województwa śląskiego – podkreśla dr Paweł Piotrowski z Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, kurator Tygodnia Turystyki. 

Turystyka a wydarzenia biznesowe 

Turystyka biznesowa to sektor, który ma coraz większe znaczenie gospodarcze, również w Katowicach i woj. śląskim. W związku z tym eksperci z Centrum Badań i Rozwoju Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach (na zlecenie Silesia Convention Bureau) opracowali raport dotyczący strony podażowej (czyli oferty) rynku wydarzeń biznesowych w woj. śląskim. Raport przygotowali dr Paweł Piotrowski z Katedry Teorii Zarządzania w Uniwersytecie Ekonomicznym w Katowicach oraz dr Krzysztof Cieślikowski z Katedry Zarządzania Sportem i Turystyką w Akademii Wychowania Fizycznego im. J. Kukuczki w Katowicach. 

- Z naszego raportu wynika, że województwo śląskie stanowi atrakcyjną destynację dla turystyki biznesowej. Na tle innych województw w Polsce cechuje je bardzo wysoki potencjał społeczno-gospodarczy i doskonała dostępność komunikacyjna. Dodatkowo na terenie całego województwa występuje duża liczba zróżnicowanych, a także rozproszonych przestrzennie obiektów wydarzeń – wskazują autorzy. 

Ponadto, opisana w raporcie atrakcyjność województwa dla turystyki biznesowej jest wzmacniana ogólną atrakcyjnością turystyczną, wynikającą z bogatych i zróżnicowanych walorów kulturowych oraz przyrodniczych. Nie można też zapomnieć o dużym znaczeniu gospodarczym tego regionu dla Polski, uczelniach wyższych, największej w Polsce koncentracji miast na prawach powiatu czy wysokim poziomie bazy noclegowej. – Takie cechy województwa stwarzają duże możliwości realizowania różnorodnych wydarzeń biznesowych i spotkań konferencyjnych, z urozmaiconym programem dla uczestników – dodają. 

W raporcie badacze wskazali również na specyfikę subregionów woj. śląskiego. – Na tym tle wyróżnia się subregion centralny, w szczególności duże obiekty wydarzeń biznesowych w miastach Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, które posiadają zasoby pozwalające na realizację wielkich międzynarodowych wydarzeń biznesowych. Z kolei pozostałe subregiony mogą stanowić szerokie zaplecze dla tych wielkich wydarzeń, szczególnie w zakresie realizacji usług noclegowych czy realizacji wydarzeń na mniejszą skalę – podkreślają badacze.

Relacje społeczne wśród przedsiębiorców turystycznych

Koncepcja tzw. zakorzenienia społecznego zakłada, że decyzje i działania przedsiębiorców są zależne od społecznego kontekstu, w którym oni funkcjonują, w szczególności od sieci relacji społecznych danego przedsiębiorcy z innymi podmiotami gry rynkowej. Innymi słowy: na wybory przedsiębiorcy ma wpływ to z kim utrzymuje relacje społeczne i jak głębokie są to relacje (tzw. silne i słabe więzi). Dr hab. Katarzyna Czernek-Marszałek, prof. UE postanowiła się przyjrzeć znaczeniu tego zjawiska wśród przedsiębiorców turystycznych działających w dużych miastach (Warszawie, Krakowie, Poznaniu i Gdańsku) – w kontekście utrzymywanych przez nich relacji biznesowych: kooperacji, konkurencji i koopetycji. 

Naukowyczni, która jest kierownikiem Katedry Teorii Zarządzania na Wydziale Zarządzania UE w Katowicach, swoje badania prowadzi w ramach projektu finansowanego ze środków Narodowego Centrum Nauki. – Na bazie zdobytej wiedzy pokażemy też, w jaki sposób budować i rozwijać relacje społeczne (czyli nieformalne relacje interpersonalne, wynikające ze społecznego zakorzenienia przedsiębiorcy), aby ich znaczenie dla każdego z trzech typów relacji międzyorganizacyjnych (czyli kooperacji, konkurencji i koopetycji – czyli współpracy z konkurentami) było możliwie najkorzystniejsze z punktu widzenia działalności biznesowej – podkreśla dr hab. Katarzyna Czernek-Marszałek, prof. UE. 

Wcześniej – w projekcie zespołowym, realizując grant NCN z prof. Patrycją Klimas z Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, a także z dr Dagmarą Wójcik i dr Patrycją Juszczyk z Katedry Teorii Zarządzania UE Katowice, badaczka przyjrzała się również znaczeniu relacji społecznych dla współpracy międzyorganizacyjnej oraz innowacyjności organizacyjnej. Zespół analizował nieformalne relacje interpersonalne między osobami reprezentującymi różne organizacje wybranych sektorów kreatywnych – obok turystyki kulturowej: gier komputerowych i wideo, sztuk performatywnych (teatrach) oraz muzeów jako instytucji kultury. 

Wyniki pokazały, że w każdym z tych sektorów relacje społeczne odgrywają ważną rolę w funkcjonowaniu i rozwoju organizacji, zaś źródła i składowe tych nieformalnych relacji – mimo że są podobne – mają swą sektorową specyfikę. – Przykładowo, w przypadku turystyki i muzeów są mocno związane z lokalną tożsamością czy bliskością geograficzną, nieco mniej w teatrach, zaś najmniej w przypadku gier komputerowych i wideo, gdzie skala działalności jest często globalna. Ponadto badania pokazały, że powiązania między relacjami społecznymi, współpracą międzyorganizacyjną i innowacyjnością organizacyjną są złożone, wielowymiarowe i dwukierunkowe (pozytywne i negatywne) – wskazuje dr hab. Katarzyna Czernek-Marszałek, prof. UE.

- Ponadto, jednym z wniosków jest stwierdzenie, że wpływ współpracy międzyorganizacyjnej na innowacyjność organizacyjną jest nieistotny, gdy współpraca ta nie bazuje na relacjach społecznych – podaje badaczka. 

Więcej o badaniach dr hab. Katarzyny Czernek-Marszałek, prof. UE można dowiedzieć się TUTAJ.

Turystyka zrównoważona

W działania na rzecz zrównoważonego rozwoju wpisuje się zrównoważona turystyka. To taki rodzaj turystyki, który ma minimalizować negatywny jej wpływ na środowisko naturalne i kulturę lokalną odwiedzanych miejsc, a także wspierać lokalne społeczności. I właśnie m.in. takimi zagadnieniami zajmują się naukowcy z Centrum Ekonomii Zmian Klimatu (ang. Centre for Economics of Climate Change – CECC), które działa w Uniwersytecie Ekonomicznym w Katowicach.

- Ekonomia zmian klimatu to rozwijająca się dyscyplina, której celem jest poszerzenie ekonomicznych aspektów strategii łagodzenia i adaptacji do zmian klimatu. Jest to kwestia długoterminowa, która musi być brana pod uwagę przez decydentów politycznych i środowisko biznesowe przy opracowywaniu planów strategicznych. Jednocześnie pozostaje ona podstawą strategii zrównoważonego rozwoju, ponieważ skutki zmian klimatu będą miały silny wpływ na przyszłe pokolenia – podkreśla koordynatorka CECC dr hab. Monika Wieczorek-Kosmala, prof. UE. 

Autorka: Agnieszka Kliks-Pudlik

Pełny program Tygodnia Turystyki na stronie wydarzenia.