Wpływ człowieka na kształtowanie jutra nieustannie nurtuje naukowców. Ci współcześni zastanawiają się nad tym szczególnie w kontekście szybko rozwijających się technologii czy zrównoważonego rozwoju. Takie badania prowadzone są też w Uniwersytecie Ekonomicznym w Katowicach. 

Tydzień Człowieka jest przedostatnim spośród 50 Tygodni w Mieście Nauki. Jego kuratorem jest dr hab. Robert Wolny, prof. Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, prorektor ds. rozwoju i współpracy z otoczeniem.

Wsparcie technologiczne 

Myśląc o wyzwaniach związanych z kształtowaniem jutra naukowcy coraz częściej wymieniają kwestię zrównoważonej konsumpcji energii oraz efektywniejszego zarządzania nią. Badania w tym temacie prowadzi dr Sylwia Słupik z Katedry Polityki Społecznej, Gospodarczej i Środowiskowej na Wydziale Gospodarki Przestrzennej i Transformacji Regionów UE Katowice.  

Badaczka szczególnie interesuje się zrównoważoną konsumpcją energii, postawami i zachowaniami konsumentów, a także inteligentnymi systemami zarządzania energią. Te wszystkie tematy połączyła angażując się w projekt z unijnego Programu Horyzont 2020. 

Efektem projektu jest powstanie aplikacji w formie spersonalizowanego wirtualnego asystenta do zarządzania energią pod nazwą Eco-Bot. – Eco-Bot informuje o poziomie zużycia energii, doradza, jak zoptymalizować to zużycie, zaoszczędzić energię i zmniejszyć koszty. Również edukuje użytkowników w tym zakresie – wskazuje dr Sylwia Słupik. 

Eco-Bot podaje w czasie rzeczywistym dane o zużyciu energii – zarówno z całego gospodarstwa domowego czy przedsiębiorstwa, jak i z poszczególnych sprzętów. – Analiza takich danych uświadamia konsumentów, które ich urządzenia są najbardziej energochłonne – mówi. 

Ponadto użytkownik tej aplikacji otrzymuje rekomendacje, co można poprawić i jak efektywniej zarządzać energią. Są one dostosowane do użytkowników, którzy na początku korzystania z aplikacji zostają zakwalifikowanie do konkretnej grupy.

- Przydział do konkretnych grup odbywa się na podstawie modelu behawioralnego opracowanego przez naszą grupę. Dzieli on konsumentów na pięć grup, bazując na ich wewnętrznej motywacji do oszczędzania energii (chęć motywacji finansowej oraz ekologicznej) albo braku jakiejkolwiek motywacji – tłumaczy naukowyczni. 

Dr Sylwia Słupik dodaje, że po przetestowaniu przez ponad 200 klientów indywidualnych i biznesowych z Niemiec, Hiszpanii i Wielkiej Brytanii, po 14 miesiącach pod wpływem aplikacji niemal 78 proc. użytkowników zmieniło swoje zachowania, a 44,5 proc. wprowadziło inwestycje finansowe, by zoptymalizować zużycie energii. 

Zrównoważona konsumpcja? Tak, ale… 

Innym wyzwaniem związanym z kształtowaniem jutra jest zrównoważona konsumpcja. 

W tym temacie dr hab. Aleksandra Burgiel-Szewc, prof. UE z Katedry Badań Konsumpcji na Wydziale Zarządzania UE Katowice przekonuje, że dla zmniejszenia negatywnego wpływu człowieka na środowisko konieczne jest ograniczenie nadkonsumpcji poprzez przekształcanie zachowań pojedynczych konsumentów w bardziej zrównoważone

- Trzeba bowiem podkreślić, że za każdym razem, gdy gdzieś na świecie jakiś konsument podejmuje decyzję o zakupie pewnego towaru czy usługi (lub o rezygnacji z niego), pojawia się możliwość, aby swoją decyzją przyczynił się do realizacji bardziej zrównoważonego modelu konsumpcji. Każdy zakup ma przecież określone uwarunkowania, powiązania i implikacje w obszarze wykorzystania zasobów, zagospodarowania odpadów czy wreszcie etyki i sprawiedliwości społecznej, a tym samym konsument swoim wyborem może pozytywnie wpłynąć zarówno na środowisko naturalne, jak i otoczenie społeczne, nie wspominając o losie przyszłych pokoleń – tłumaczy w autorskim rozdziale w monografii poświęconej zrównoważonej konsumpcji w polskich gospodarstwach domowych. 

Niestety – dodaje naukowczyni – najczęściej dzieje się dokładnie odwrotnie, a problem tkwi w rozbieżności pomiędzy tym, co konsumenci deklarują, a tym, co faktycznie robią. 

– O ile bowiem ludzie zasadniczo akceptują konieczność podążania w kierunku zrównoważonego spożycia, potępiają konsumpcję marnotrawną i w wyrażanych opiniach popierają różne proekologiczne inicjatywy, o tyle rzadko urzeczywistniają takie podejście, podążając sklepowymi alejkami i podchodząc do kasy z koszykiem wypełnionym kolejnymi ubraniami, kosmetykami czy sprzętem, które w większym stopniu zaspokajają ich zachcianki niż realne potrzeby – wskazuje dr hab. Aleksandra Burgiel-Szewc, prof. UE. 

Autorka: Agnieszka Kliks-Pudlik

Pełny program Tygodnia Człowieka na stronie wydarzenia.