Czy moje działania mają wpływ na skutki globalnych zmian klimatu? Wiele osób zadaje sobie to pytanie. Dr hab. Edyta Sierka, prof. Uniwersytetu Śląskiego przekonuje, że oddolne ruchy mają bardzo duże znaczenie – nawet tak, wydawałoby się, proste działania jak sadzenie roślin w mieście są istotne. Tygodnia Klimatu był 46. spośród 50 Tygodni w Mieście Nauki. 

- Pod pojęciem „klimat” rozumiemy wszystkie uwarunkowania pozwalające na zachodzenie różnych zjawisk pogodowych, które z kolei warunkują funkcjonowanie organizmów żywych poprzez tworzenie warunków do ich wzrostu i rozwoju. Zachodzące zmiany klimatu są faktem. Zatem powinniśmy podjąć działania pozwalające na adaptację do nich. Nauka proponuje wiele sposobów, w tym tworzenie zielono-błękitnej infrastruktury, w co może się włączyć każdy z nas – wskazuje kuratorka Tygodnia Klimatu dr hab. Edyta Sierka, prof. UŚ. 

Zielono mi

Jednym ze sposobów na adaptację do zmian klimatu jest wspomniane zazielenianie z wykorzystaniem rozwiązań opartych na zasobach przyrody (nature-based solutions) – szczególnie w miastach, aby zmniejszyć skutki zjawiska miejskiej wyspy ciepła (urban heat island). 

- Wyniki badań naukowych pokazują, że im więcej zieleni i wody na określonym terenie, tym warunki życia danego miejsca są korzystniejsze dla organizmów, w tym ludzi. Przykładowo, duże drzewa potrafią schładzać okolice nawet o 8-10o C odczuwalnej temperatury. To jest ogromna różnica przy upałach. Podobnie zielone dachy, które z kolei zatrzymują ciepło dostające się do wewnątrz budynków nawet o 4-5o C – podkreśla naukowczyni z Wydziału Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Śląskiego. 

Klimatyczne przystanki 

Innym przykładem łagodzenia skutków ocieplania się klimatu jest zazielenienie przystanków autobusowych w centrum miast. Takie rozwiązanie zostało wdrożone w wybranych punktach na terenie miejskiej wyspy ciepła w Katowicach, w ramach projektu UPSURGE, finansowanego z unijnego programu Horyzont 2020, w realizację którego zaangażowani są również naukowcy z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. 

- Nasze wstępne badania pokazały, że przy temperaturze powietrza 36o C, ramy przystankowe miały ponad 60 stopni! A wewnątrz tych wiat temperatura odczuwalna wynosiła ponad 40o C, co w okresie letnim bywa standardem. Po pojawieniu się zieleni w tych przestrzeniach, komfort przybywania w nich stał się zdecydowanie większy – podaje badaczka. 

Ponadto dr hab. Edyta Sierka, prof. UŚ wraz z zespołem zbadała odpowiedź ekofizjologiczną wybranych gatunków roślin motylkowych, traw i innych roślin zielnych, które posadzono w skrzyniach i wystawiono w przestrzeni przystanku autobusowego i w jego bezpośrednim sąsiedztwie. 

- Wyniki pokazały, że chcąc zazieleniać przestrzenie miejskie, w tym sąsiedztwo przystanków warto uwzględnić zarówno gatunki roślin użytkowych, jak i dzikich, takich jak kocimiętka i poziomka pospolita, a także trawy np. trzcinnik piaskowy – wskazuje badaczka. 

Autorka: Agnieszka Kliks-Pudlik

Podsumowanie Tygodnia Klimatu można przeczytać na stronie wydarzenia.